ဆိုင္လန္ (Ts'ai Lun)

ဆိုင္လန္ (Ts'ai Lun)
ေအဒီ 105 ဝန္းက်င္

    

    ဒီစာကိုဖတ္တဲ့ လူမ်ားစုဟာ စကၠဴကိုစတင္တီထြင္တဲ့ ဆိုင္လန္ကို ၾကားဖူးၾကမွာ မဟုတ္ပါ။ သူတီထြင္တဲ့ ပစၥည္းရဲ႕ အေရးပါအရာေရာက္ပံုကို ေထာက္ၿပီးေျပာရရင္ သူ႔ကို အေနာက္တိုင္းကလူေတြမသိတာဟာ အမ်ားႀကီး႐ုပ္ဆိုးပါတယ္။စြယ္စံုက်မ္းႀကီးေတြမွာေတာင္သူ႔အေၾကာင္းသံုးေလး
ေၾကာင္းေလာက္ေတာင္မေရး၊ ခိုင္လံုတယ္လို႔ဆိုတဲ့ ေက်ာင္းသံုးသမိုင္းဖတ္စာအုပ္ေတြ ထဲမွာလဲမပါ။ စကၠဴသိပ္အေရးပါတာေတာင္စကၠဴ
စတင္လုပ္သူကိုမသိၾက၊ မေျပာၾကတာေထာက္ရင္ သူဟာ တကယ္မရွိတဲ့ လူလားလို႔ထင္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ သုေတသနလုပ္ေတာ့ သူဟာ တ႐ုတ္နန္းတြင္းသားအရာရွိတစ္ဦးျဖစ္တယ္။ ခရစ္ႏွစ္ 105 ေလာက္က ဧကရာဇ္ေဟာတိကို စကၠဴနမူနာေတြ ဆက္သဖူးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ (ဟန္မင္းဆက္ မင္းသံုးရာဇဝင္)ထဲမွာ ဆိုင္လန္က တီထြင္ခ်က္တစ္ခု လုပ္ပံုကို အပိုအလို အညာအလႈိင္းမပါဘဲ ႐ိုး႐ိုးေျဖာင့္ေျဖာင့္ေရးထားတာကို
 ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။
    ဆိုင္လန္ရဲ႕ ဘဝဇာတ္လမ္းကိုေတာ့ သိပ္မသိပါ။ တ႐ုတ္မွတ္တမ္းအရ သူက မိန္းမစိုး(အပ်ိဳထိန္း)တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဧကရာဇ္မင္းျမတ္က သူ႔တီထြင္ခ်က္က္ို ႏွစ္သက္ျမတ္ႏိုးလို႔ သူ႔ကို
ရာထူးတိုးေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့ နန္းတြင္းလုပ္ႀကံမႈမွာပါတယ္ဆိုၿပီး ပထုတ္လိုက္လို႔ တိမ္ျမဳပ္သြားရတယ္။ တ႐ုတ္မွတ္တမ္းထဲမွာေတာ့ သူ႔ဂုဏ္သိကၡာက်ဆင္းလို႔ ေရေကာင္းေကာင္းခ်ိဳး၊ အဝတ္ေကာင္းေ
ကာင္းဝတ္ၿပီးမွ အဆိပ္ေသာက္ေသတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
    တ႐ုတ္ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပားမွာ စကၠဴကို ခရစ္ႏွစ္ရာစုႏွစ္တြင္းမွာပဲ အသံုးျပဳခဲ့ၾကတဲ့အျပင္ ရာစဳႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္းမွာပဲ တ႐ုတ္က တျခားအာရွႏိုင္ငံေတြကိုပါ စကၠဴတင္ပို႔ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။
စကၠဴလုပ္နည္းကိုလဲ သူတစ္ပါးမသိေအာင္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ထားပါတယ္။ ခရစ္ 751 မွာ စကၠဴလုပ္တက္တဲ့ တ႐ုတ္ေတြကို အာရပ္ကဖမ္းသြားၿပီး မၾကာခင္မွာ စမခန္(Samarkhand)နဲ႔ ဗက္ဂဒက္(Baghdad)
မွာ စကၠဴျပဳလုပ္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အာရပ္ေလာကမွာ ဒီစကၠဴလုပ္တဲ့ပညာ တျဖည္းျဖည္းပ်ံ႕ႏွံ႔လာၿပီး တစ္ဆယ့္ႏွစ္ရာစဳႏွစ္ေရာက္ခါမွ အာရပ္ေတြဆီက ဥေရာပတိုက္သားေတြက သင္ယူပါတယ္။
စကၠသံုးစြဲျခင္းလဲ တျဖည္းျဖည္း ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီး ဂုတင္ဗတ္က ေခတ္စာပံုႏွိပ္စက္ကို တီထြင္တဲ့အခါ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ သားေရခ်ပ္ေပၚစာေရးတဲ့ အေလ့တိမ္ေကာၿပီး စကၠဴနဲ႔ မွတ္သာတဲ့ အေလ့ေရာက္
လာပါေတာ့တယ္။
    အခုေတာ့ စကၠဴသံုးတဲ့အေလ့ဟာ သိပ္တြင္က်ယ္ၿပီးေနေတာ့ ဟိုအရင္စကၠဴမေပၚခင္က ဘယ္လိုမ်ားေနပါလိမ့္မလဲလို႔ ဘယ္သူမွမသိ၊ ေတြးလို႔လဲ မၾကည့္ၾကေတာ့ပါ။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ ဆိုင္
လန္လက္ထက္ မေရာက္မီ စာအုပ္မရွိေသးဘူး၊ ဝါးေပၚမွာပဲေရးတယ္။ အထားအသိုအသိမ္းအဆည္းခက္မယ္ေပါ့။ ဒါေၾကာင့္က်မ္းဂန္တခ်ိဳ႕ကို ပိုးေပၚမွာ ေရးတယ္၊ အဲ့ဒါက်ေတာ့ ကုန္က်စာရိတ္မ်ား
လို႔ အမ်ားမသံုးႏိုင္ပါ။ အေနာက္တိုင္းမွာေတာ့ စကၠဴမေပၚခင္က သားေရျပားေပၚမွာေရးတယ္။  သိုးေရခြံ၊ ႏြားကေလးေရကို အထူးျပဳျပင္ေပးမွ မင္နဲ႔ ေရးလို႔ရတယ္။ သားေရအစား ဂရိ၊ ေရာမနဲ႔ အီဂ်စ္
မွာ ပက္ပီရပ္( papyrus, က်ဴပင္) ကိုသံုးတယ္၊ သူလည္းလုပ္ရတာ လက္ဝင္တယ္၊ ေစ်းႀကီးတယ္၊ ရွားတယ္။
    ခုေခတ္မွာ စာအုပ္နဲ႔ စာေရးကိရိယာေတြ သိပ္ေပါမ်ားလာတာဟာ စကၠဴေပၚလာတာကေန ဆင္းသက္တဲ့ ရလဒ္လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ စကၠဴနဲ႔ စာပံုႏွိပ္စက္ တြဲဖက္ေနေတာ့ စကၠဴဟာ ပံုႏွိပ္စက္
ေၾကာင့္ အသံုးတြင္တာ အမွန္ေတာ့ စကၠဴလို ေပါေပါသံုးစရာမရွိရင္  ပံုႏွိပ္စက္ဟာ သိပ္မတြင္ႏိုင္ပါ။
    ဆိုင္လန္တီထြင္ၿပီး ႏွစ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္မွ ဥေရာပမွာ စကၠဴေပၚလာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဥေရာပတိုက္သားက တီထြင္ႏိုင္တာမဟုတ္။ အာရပ္ေတြကို ဆရာတင္ရတယ္။  ဒီေနရာမွာ ေျပာရမွာက
တ႐ုတ္လုပ္ေပးတဲ့ စကၠဴကို ျမင္ၾကရေပမယ့္ တျခားအာရွတိုက္သားေတြ ဘယ္သူေတြကမွ သူတို႔ဘာသာ စကၠဴလုပ္မျဖစ္ဘူး။ အေသအခ်ာေျပာႏိုင္တာက စကၠဴစစ္စစ္ျဖစ္ဖို႔ လုပ္နည္းဟာ ခက္ခဲလိုက္
ပံုက အသင့္အတင့္တိုးတက္ေနတဲ့ ဓေလ့မွာ ဥာဏ္မပြင့္ႏိုင္တဲ့ နည္းျဖစ္မယ္။ သိပ္ထူးျခားထက္ျမက္စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သူက တီထြင္ေပးမွ ျဖစ္ေပၚလာတာ။ ဆိုင္လန္က ဒီလို လူစားျဖစ္ၿပီး သူ႔ခ်မွတ္ေပး
တဲ့ စကၠဴလုပ္နည္းဟာ အေျခခံအားျဖင့္တူတူပါပဲ။

                                                                                                                                  ေက်ာ္စြာ100 (ေဒါက္တာသန္းထြန္း)
                                                                                                                                  The 100: Ranking of the most influential
                                                                                                                                  persons in History by Michael H.Hart