ဂ်ိမ္းကလပ္မက္ဇဝဲလ္

ဂ်ိမ္းကလပ္မက္ဇဝဲလ္
James Cleark Maxwell (1831-1879)

           

                 အဂၤလိပ္အမ်ိဳးသားႀကီး ႐ူပေဗဒပညာရွင္ ဂ်ိမ္းကလပ္မက္ဇဝဲလ္ကို
လွ်ပ္စစ္အားနဲ႔ သံလိုက္အားေတြရဲ႕ အေျခခံနိယာမကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ညီမွ်ျခင္း
ေလးခ်က္တစ္စံုကို စံနည္းခ်ေပးသူအျဖစ္နဲ႔ လူသိမ်ားပါတယ္။
                  မက္ဇဝဲလ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာကပဲ ဒီေလ့လာေရးနယ္ႏွစ္
နယ္မွာ က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ စစ္ေဆးစံုစမ္းၿပီး ျဖစ္ေနပါတယ္။အဲ့ဒီအျပင္ ဒီအျခင္းအ
ရာႏွစ္ခုဟာ အင္မတန္နီးစပ္တယ္လို႔လဲ သိေနၾကပါၿပီ။ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ သံလိုက္နိယာ
မေတြ နီးစပ္လွပါတယ္ဆိုေပမယ့္ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဘယ္လိုဆိုတာမ်ိဳး
မွာပဲ သိၾကတာ။ မက္ဇဝဲလ္မေပၚမီက အကုန္ၿခံဳငံုၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပတဲ႔ သီအိုရီ မရွိ
ေသးပါ။(အမ်ားႀကီး အဆင့္ျမင့္ေပမဲ့) အခ်ဳပ္လုပ္ထားတဲ့ ညီမွ်ျခင္းေလးခ်က္နဲ႔ လွ်ပ္
စစ္နဲ႔ သံလိုက္ဗီဇသ႐ုပ္ဟာ အျပန္အလွန္ဆက္စပ္ေနပံုကို မက္ဇဝဲလ္က အတိအက်
ေဖာ္ျပႏိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုနဲ႔ အင္မတန္ရွဳပ္ေပြေနတဲ့ သဘာဝ အျခင္းအရာတစ္ခုကို
သူက နားလည္လြယ္တဲ့ သီအိုရီတစ္ခုနဲ႔ တိတိက်က်ရွင္းျပႏိုင္ပါတယ္။ မက္ဇဝဲလ္
ရဲ႕ညီမွ်ျခင္းေတြကို ယခင္ရာစုႏွစ္(19ရာစု)က သီအိုရီပိုင္းနဲ႔ အပိုသိပၸံ ေတြမွာပါအႏံွ႔
အျပားသံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။
                  မက္ဇဝဲလ္ရဲ႕ညီမွ်ျခင္းေတြဟာ အၾကမ္းဖ်င္းညီမွ်ျခင္းေတြျဖစ္လို႔ ဘယ္
အေျခအေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ကို ယူငင္အသံုခ်ႏိုင္တဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕အသံုးဝင္ပံုဟာ
ျမင့္သထက္ျမင့္လာပါတယ္။ အရင္သိဖူးသမွ် လွ်ပ္စစ္နဲ႔ သံလိုက္နိယာမေတြကို မက္ဇ
ဝဲလ္က ရွင္းျပႏိုင္သလို အရင္ကအေျဖမေပၚတဲ့အေၾကာင္း အခ်က္ေတြကိုလဲ ေဖာ္ထုတ္
ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
                  မက္ဇဝဲလ္ဟာ အင္မတန္အေရးႀကီးတဲ့ အသိသစ္ေတြကို သူကိုယ္တိုင္ပဲ
ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့တယ္။ သူ႔ညီမွ်ျခင္းေတြနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္ျပႏိုင္တဲ့ အခ်က္တစ္ခုက လွ်ပ္စစ္
သံလိုက္ဆိုင္ရာ ကိစၥမွာ အခ်ိန္မွန္အေနအထား လႊဲေျပာင္းျခင္းရွိတယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ
လိုလႊဲေျပာင္းျခင္းကို လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လႈိင္းလို႔ေခၚပါတယ္။  အဲ့ဒီလႈိင္းဟာ စျဖစ္တဲ့အရာ
က ေနၿပီး လဟာျပင္ထဲေရာက္တဲ့အထိ ျပန္႔လြင့္သြားပါတယ္။ မက္ဇဝဲလ္က ဒီလွ်ပ္စစ္
သံလိုက္လႈိင္းဟာ အၾကမ္းဖ်င္းတစ္စကၠန္႔မွာ အျမန္ႏႈန္း 300,000ကီလိုမီတာ၊ 186,000
မိုင္ရွိတယ္လို႔ တြက္ျပျပန္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီပ်ံ႕ႏွံ႔ႏႈန္းဟာ အလင္းေရာင္ရဲ႕ပ်ံ႕ႏႈန္းနဲ႔ တစ္
ထပ္တည္း တူညီတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အဲ့ဒါကိုပဲေထာက္ၿပီး သူက အလင္းေရာင္းလဲ
လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လႈိင္းေတြထဲမွာ ပါဝင္ေနတယ္လို႔ေျပာတာ မွန္ကန္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
                  မက္ဇဝဲလ္ရဲ႕ညီမွ်ျခင္းေတြဟာ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ သံလိုက္အေျခခံ နိယာမေတြျဖစ္
႐ံုမက ျမင္ကြင္း(optics)ရဲ႕အေျခခံနိယာမေတြျဖစ္ပါတယ္။ အျဖစ္မွန္ကိုေျပာရရင္ အရင္
ကသိသေလာက္ ျမင္ကြင္းနိယာမေတြကို သူ႔ညီမွ်ျခင္းေတြနဲ႔ ေကာက္ယူႏိုင္တဲ့အျပင္ အ
ရင္က မသိခဲ့တဲ့ သက္ဆိုင္ရာအခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားကိုလဲ သူ႔ညီမွ်ျခင္းေတြကို သံုး
ၿပီး ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။
                  မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ႏိုင္တဲ့အလင္း(visible light) တစ္ခုတည္းပဲ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္
ျဖန္႔ခ်က္(electromagnetic radiation)ထဲမွာ ပါဝင္တာမဟုတ္ပါ။ မက္ဇဝဲလ္ရဲ႕ညီမွ်ျခင္း
အရ တျခားလွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းေတြလဲ သူတို႔ရဲ႕ အသီးသီး လႈိုင္းအရွည္ပမာဏ(wave-
length)နဲ႔ ျဖစ္ေပၚႏႈန္း(frequency)ေတြရွိပါတယ္။ ဒီလိုသီအိုရီအရေကာက္ခ်က္ဟာ တ
ကယ္ဟုတ္တယ္လို႔ အံ့ၾသေလာက္ေအာင္ လက္ေတြ႔ျပသႏိုင္သူက ဟိန္ရစ္ခ်္ဟာ့ဇ္ျဖစ္
တယ္။ဒီပုဂိၢဳလ္က မက္ဇဝဲလ္ ႀကိဳတင္ေျပာျပခဲ့သလို ဟုတ္တယ္လို႔ ျပႏိုင္သူျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ႏွစ္နည္းနည္းၾကာေတာ့ ဂုတလိယယ္လ္မိုး မာကိုနီက အဲ့ဒီမျမင္ႏိုင္တဲ့လႈိင္းေတြ
ကို ႀကိဳးမဲ့ဆက္သြယ္ေရးမွာ အသံုးျပဳႏိုင္တယ္လို႔ လက္ေတြ႔ျပသခဲ့ၿပီး ေရဒီယိုအသံလႊင့္
စက္ကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။ ကေန႔ေတာ့ ဒါကိုပဲ တီဗီြ႐ုပ္သံလႊင့္မွာ သံုး
ေနပါၿပီ။
                   ဓါတ္မွန္(X-rays)၊ဂါမာေရာင္ျခည္(Gramma rays)၊ အင္ဖရာရက္ေရာင္
ျခည္(Infared rays)နဲ႔ အာရထာဗိုင္အိုလက္ေရာင္ျခည္(Ultraviolet rays)ေတြဟာလဲဒီ
လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ ျဖန္႔ခ်က္ထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကို မက္ဇဝဲလ္ရဲ႕ညီမွ်ခ်က္ေတြ
ကို အသံုးျပဳၿပီး ေလ့လာၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။
                    မက္ဇဝဲလ္ေက်ာ္ၾကားဖို႔ အရင္းခံတဲ့အခ်က္က လွ်ပ္စစ္သံလိုက္နဲ႔ ျမင္
ကြင္းဆိုင္ရာ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြျဖစ္ေပမဲ့ နကၡတၱေဗဒသီအိုရီ(astronomical theory)နဲ႔
သာမိုဒိုင္နမစ္(အပူရဲ႕ေလ့လာခ်က္)ဆိုင္ရာ အသိဥာဏ္ေတြကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တာ
ေၾကာင့္လဲအခုေလာက္ ေက်ာ္ၾကားလာတာျဖစ္တယ္။ သူအထူးစိတ္ပါဝင္စားတဲ့ ကိစၥ
တစ္ခုက ဓါတ္ေငြ႔အစြမ္းဆိုင္ရာသီအိုရီ ျဖစ္ပါတယ္။ မက္ဇဝဲလ္က ဓါတ္ေငြ႔ေမာ္လီက်ဴး
တိုင္း ပ်ံ႕ထြက္တဲ့အျမန္ႏႈန္းမတူဘူးလို႔ သိတယ္။ တခ်ိိဳ႕ေမာ္လီက်ဴးေတြက လႈပ္ရွားမႈ
ေႏွးတယ္။ တခ်ိဳ႕ကျမန္တယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အဆမတန္ျမန္တယ္။ မက္ဇဝဲလ္က ဘယ္
အပူရွိန္ေရာက္ရင္ ဘယ္ဓါတ္ေငြ႔ရဲ႕ေမာ္လီက်ဴးအစိတ္အပိုင္း ေတြဟာ ဘယ္အျမန္ႏႈန္း
ရဲ႕ေရြ႕ရွားမယ္လို႔ ကိန္းေသနည္း ထုတ္ေပးခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီနည္းကို သိပၸံညီမွ်ျခင္းေတြထဲ
မွာ အသံုးအတြင္က်ယ္ဆံုး ညီမွ်ျခင္းျဖစ္ၿပီး ႐ူပေဗဒဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ိဳးစံုမွာ အမ်ား
ဆံုးယူငင္ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ မက္ဇဝဲလ္ရဲ႕ျဖန္႔ျဖဴးျခင္း လို႔ ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါတယ္။
                     မက္ဇဝဲလ္ကို စေကာ့တလန္၊ အီဒင္ဘတ္မွာ 1831ကေမြးဖြားခဲ့တယ္။
အရြယ္နဲ႔ မတန္ေအာင္ ဥာဏ္စြမ္းထက္ျမက္သူျဖစ္တယ္။ အသက္တစ္ဆယ့္ငါးႏွစ္္ကပဲ
အီဒင္ဘတ္ အသင္းေတာ္လို သိပၸံဆိုင္ရာ စာတန္းတစ္ေစာင္တင္သြင္းခဲ့တယ္။ အီဒင္
ဘတ္ တကၠသိုလ္မွာ တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ကိမ္းဗရစ္တကၠသိုလ္က ဘြဲ႔ရခဲ့တယ္။ အရြယ္
ေရာက္ကတည္းက တကၠသိုလ္ပါေမာကၡ တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးကိမ္းဗရစ္မွာ အ
မႈထမ္းခဲ့ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ျပဳတယ္၊ သားသမီးမထြန္းကားပါ၊ ျႏဴတန္နဲ႔ အိုင္စတိန္းရဲ႕
ၾကားမွာ သူ႔ေလာက္ေတာ္တဲ့ ႐ူပေဗဒသီအိုရီပညာရွင္တစ္ေယာက္မွ မရွိလို႔ အမ်ားကပဲ
ဂုဏ္ျပဳေျပာဆိုေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလိုေတာက္ေျပာင္တဲ့ဘဝဟာ ႀကီးရင့္တဲ့အထိ မေနရပဲ
1879 မွာ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ အသက္ေလးဆယ့္ရွစ္ႏွစ္မျပည့္ခင္ ကြယ္လြန္သြားပါတယ္။

                                                                  ေက်ာ္စြာ 100(ေဒါက္တာသန္းထြန္း)